Cesária Évora en Rotterdam: Een bijzondere band

Lange tijd werd de Kaapverdiaanse muziekwereld gedomineerd door mannen, maar het was een vrouw die de Kaapverdiaanse muziek internationaal op de kaart zette: Cesária Évora. In 1988 trad ze voor het eerst op in Nederland, uiteraard in Rotterdam. Beelden van dit eerste concert zijn opgedoken in onze collectie. Hoewel Cesária zelf pas in 1988 haar entree in Rotterdam maakte, bereikte haar muziek de Maasstad al veel eerder.
In het kader van het Rotterdamse Jaar van de Vrouw én 50 jaar onafhankelijkheid voor Kaapverdië lichten we het verhaal van Cesária en haar bijzondere band met Rotterdam uit.

Cesária Évora tijdens het concert

Een screenshot van de uitzending van TV Mozaïek van 27 oktober 1988. Cesária Évoria is te zien met microfoon tijdens het concert in de Nieuwe Ocean Paradise.
Cesária Évora tijdens het concert in de New Ocean Paradise. 27 oktober 1988. Screenshot van uitzending TV Mozaïek, collectie 4020, nr. BB-4989.

Cesária’s eerste optreden in Rotterdam

Césaria was vanaf jonge leeftijd actief als zangeres maar werd eind jaren ’80 pas ‘ontdekt’. Ze was toen de 40 al gepasseerd. Nadat ze in Parijs haar eerste album had opgenomen, maakte ze in 1988 een eerste clubtour door Europa. Op 23 oktober trad ze op in Rotterdam tijdens de Noite Cultural (culturele avond) in de New Ocean Paradise, een boot in de Parkhaven – tegenwoordig bekend als ‘de Chinese boot’ - die vaker werd gebruikt voor culturele evenementen. Het concert was georganiseerd door het Cabo Verde Carnaval Comite en bedoeld om de Kaapverdiaanse culturele identiteit te vieren. En wie beter te vragen dan de toen nieuwe populaire zangeres Césaria Évora.

In onze collectie zijn enkele beelden van dit concert opgedoken. Te zien is hoe Cesária samen optreedt met arrangeur en saxofonist Luis Morais, een andere belangrijke naam binnen de Kaapverdiaanse muziek. Ze worden begeleid door de gitarist Armindo Pires en zijn band. Cesária en Luis brengen de melancholische klanken van de morna ten gehore, evenals de meer opbeurende ritmes van de coladeira. Als Cesária de vraag krijgt wat zij het publiek gaat bieden, antwoordt de nuchtere diva simpelweg: “Mi (mij)”. Luid applaus en gelach volgt. 

Voz Caboverdiana

TV Mozaïek - Start Voz Caboverdiana

Concertlocatie New Ocean Paradise (Chinese Boot)

Een foto van de New Ocean Paradise, ook bekend als de Chinese Boot, aan de linkerkant van de foto. Aan de rechterkant is nog een deel van de Euromast te zien. De foto is gemaakt door Aad Boer.
Zicht op de Parkhaven met links de New Ocean Paradise (Chinese Boot) in 1987. Foto Aad Boer, collectie 4005, nr. 2022-96-4885.

TV Mozaïek

De beelden van het concert komen uit de collectie van TV Mozaïek. TV Mozaïek was een Rotterdamse migrantenomroep en zond uit tussen 1984 en 1993. De omroep bestond uit een algemene redactie en elf landenredacties. Ook Kaapverdië was vertegenwoordigd met een eigen redactie. In de uitzendingen de Kaapverdische redactie is er veel aandacht voor sport (voornamelijk voetbal) maar bovenal voor muziek. In de beeldcollectie zijn dan ook veel unieke optredens te vinden van bands als Bulimundo, Cabo Verde Show, Tulipa Negra én Cesária Évora. 

Platenhoes Mornas De Cabo-Verde

De voorkant van de platenhoes van Cesária Évora's eerste singletje 'Mornas De Cabo-Verde' uit 1965. Uitgegeven op Casa Silva (Morabeza Records).
Voorkant platenhoes van Cesária Évora’s eerste singletje ‘Mornas De Cabo-Verde’ uit 1965. Uitgegeven op Casa Silva (Morabeza Records), privécollectie van Wessel Verkerk.

Cesária’s eerste singletje

Alhoewel Cesária zelf in 1988 Rotterdam voor het eerst bezocht, gaat haar connectie met de stad veel verder terug. In de vroege jaren ’60 werd er namelijk een cassettebandje met opnames van de jonge Cesária vanuit Kaapverdië naar Rotterdam gebracht. Het idee was om de opnames te drukken op vinyl en een eerste album van Cesária Évora uit te brengen. Dat zou gebeuren via het Kaapverdiaanse platenlabel Morabeza Records (toen nog genaamd Casa Silva) van wijlen João Silva, gevestigd op de Beukelsdijk. Helaas was het cassettebandje onderweg beschadigd geraakt met als gevolg dat een groot deel van de liedjes onbruikbaar was. Het album werd een singletje, met vier nummers. En zo maakte Cesária haar solodebuut op vinyl via het Rotterdamse Morabeza Records in 1965.

50 jaar onafhankelijkheid

Evenementen als het concert in de New Ocean Paradise waren van groot belang voor de Kaapverdiaanse gemeenschap in Rotterdam. Het vieren van hun culturele identiteit was namelijk voor lange tijd niet vanzelfsprekend. Tot 1975 was Kaapverdië een kolonie van Portugal en Kaapverdianen dienden de Portugese cultuur te omarmen. Een platenlabel als Morabeza Records opereerde dan ook niet zonder risico. Na de onafhankelijkheid zag men een toename in culturele activiteiten, activiteiten die in de loop der tijd tradities werden. Denk bijvoorbeeld aan de São João viering op het Heemraadsplein, het Zomercarnaval, maar ook de onafhankelijkheidsviering op 5 juli. Dit jaar wordt de onafhankelijkheid groots gevierd vanwege het 50ste jubileumjaar. 

Rotterdams-Kaapverdiaans erfgoed

De volledige TV Mozaïek collectie van alle landenredacties is online te bekijken en te downloaden via onze website. Doorzoek meer dan 300 uur aan uniek beeldmateriaal. Ook hebben we de collectie Morabeza Records in huis en is alle muziek van het platenlabel gedigitaliseerd. Deze is te beluisteren op de studiezaal. 

Vrouwenjaaractiviteiten elders in de stad

Meer weten over activiteiten in de stad in het kader van het vrouwenjaar? Ga dan naar de website Vrouwen van Rotterdam.


 

Naar de website